W ostatnich dniach termometry za oknem wskazują dodatnie temperatury. Możliwe, że zimowe widoki opuszczą nas na dobre…

W leśnych ostępach są jednak takie miejsca, gdzie krajobraz iście zimowy, można podziwiać całym rokiem. Mowa tu o sosnowych borach chrobotkowych, gdzie srebrzyste dywany wyściełające dno lasu tworzą kobierce porostów z rodziny chrobotkowatych (Cladoniacea).

Chrobotki rozwijają się na ubogim podłożu, w suchych i słonecznych miejscach. Na właściwie zachowanym siedlisku sosnowego boru chrobotkowego (91T0) występuje wiele gatunków porostów naziemnych, a ich plechy mogą w całości pokrywać powierzchnię drzewostanu. 

Jeszcze niedawno, wyniki monitoringu przyrodniczego alarmowały, że taka postać sosnowego boru chrobotkowego staje się coraz rzadszym zjawiskiem.

Obecnie, na terenie Nadleśnictwa Myszyniec, w granicach obszaru Natura 2000 Bory Chrobotkowe Karaska PLH140047, w wyniku realizowanych od 2018 roku działań ochronnych, chrobotki, niczym pokrywa śnieżna, występują łanowo na wielu stanowiskach.

Korzystne rezultaty uzyskano poprzez intensywne cięcia pielęgnacyjne rozluźniające zwarcie drzewostanów wraz z usuwaniem gromadzącej się biomasy drzewnej, w tym konarów i gałęzi opadłych z drzew w wyniku działania czynników naturalnych.

Zabiegi kształtujące właściwe warunki świetlne i troficzne na stanowiskach sosnowego boru chrobotkowego prowadzone są w ramach projektu pn. „Kompleksowy projekt ochrony gatunków i siedlisk na obszarach zarządzanych przez PGL Lasy Państwowe”.

W latach 2018 – 2020 zabiegi zrealizowano na obszarze ponad 340 ha. To jedno z największych tego typu przedsięwzięć w Polsce. Na tym jednak nie koniec…

Już teraz przystąpiliśmy do cięć zmniejszających zagęszczenie drzew na stanowiskach cennego siedliska. Do końca marca zabieg wykonamy na powierzchni ok. 45 ha.

Prace polegające na uprzątaniu zalegających konarów i gałęzi, zostaną przeprowadzone gdy z lasu zniknie warstwa śniegu, a promienie słoneczne znowu oświetlą srebrzyste kobierce chrobotków…

Ten drugi etap pracy jest kluczowy dla osiągnięcia właściwych efektów, ale niezwykle pracochłonny i kosztowny z uwagi na konieczność zastosowania technologii zapewniającej ochronę warstwy runa chrobotkowego (ręczny zbiór gałęzi i ich wywóz lekkim sprzętem mechanicznym).

Uprzątając biomasę drzewną bezpośrednio po cięciach prześwietlających drzewostan, maksymalnie ograniczamy dostęp związków organicznych i mineralnych do podłoża glebowego. Tak trudne warunki siedliskowe zniosą tylko chrobotki. Nie mając sobie równych - opanują powierzchnię boru sosnowego.

Sosnowe bory chrobotkowe są doskonałym przykładem (jednym z wielu), wskazującym, że poprzez właściwe użytkowanie ekosystemów leśnych wpływamy korzystnie na zachowanie cennych gatunków i siedlisk przyrodniczych.  

Zwolenników iście zimowych krajobrazów, zapraszamy na spacery po Borach Chrobotkowych Karaska (PLH140047). Wasza obecność może również przyczynić się do rozwoju runa chrobotkowego. Umiarkowane wydeptywanie płatów tych porostów sprzyja bowiem ich rozmnażaniu poprzez fragmentację plech.

Przedsięwzięcie jest finansowane ze środków Skarbu Państwa PGL LP Nadleśnictwa Myszyniec oraz Funduszu Europejskiego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, działania 2.4 Ochrona przyrody i edukacja ekologiczna.