Asset Publisher Asset Publisher

Historia regionu i nadleśnictwa

Lasy Nadleśnictwa Myszyniec stanowią część pozostałości Puszczy Kurpiowskiej, zwaną również Zagajnicą, Puszczą Zieloną lub Myszyniecką.

Puszczą Zieloną określa się teren dawniej wyróżniający się obfitością lasów i bagien położony w prawobrzeżnym dorzeczu środkowej Narwi, między Pojezierzem Mazurskim od północy, rzeką Pisą od wschodu i rzeką Orzyc od zachodu.

Nadleśnictwo obecnie zarządza lasami i gruntami państwowymi o powierzchni    17 876 ha
Tereny od średniowiecza były własnością książąt mazowieckich, a później stanowiły dobra królewskie. Błotniste ziemie i lasy nie sprzyjały osadnictwu rolniczemu. Źródłem utrzymania dla pierwszych mieszkańców była puszcza. Pierwsi osadnicy zajmowali się myślistwem, wydobyciem oraz obróbką bursztynu, wypalaniem węgla, smoły, obróbką drewna.

„Nie masz podobno w Królestwie smutniejszej okolicy nad Puszczę Myszyniecką. Nie ujrzysz tam, jak tylko wydmy piaszczyste, obszerną przestrzeń ziemi lotnym piaskiem zasypaną i do uprawy mniej zdatną. Bagna błotniste i lasy nikczemne, bo na lichym gruncie nawet sosnowe drzewo tępo i licho rośnie" (W. H. Gawarecki „Pamiętnik historyczny Płocki t. II", Warszawa 1830 r. Wiadomości o Puszczy Myszynieckiej i jej mieszkańcach).


Wśród zajęć mieszkańców bardzo ważną rolę odgrywało również bartnictwo. Bartnicy posiadali specjalne przywileje oraz prawo. Lasy Nadleśnictwa Myszyniec kryją w sobie ślady dawnej tradycji bartniczej. Świadectwem działalności bartników na terenie Puszczy Myszynieckiej są zachowane barcie, na terenie rezerwatu Czarnia, oraz nazwy miejscowości, takie jak. m.in.: Dudy Puszczańskie, Gawrychy, Gonarze czy Ksebki, które wg Ksiąg bartnych nowogrodzkich pochodzących z lat: 1629 – 1739 powstały od nazwisk osiedlających się tam bartników.
Ignacy Baranowski w swoim artykule pt.: „Najstarszy opis Puszczy Kurpiowskiej". (Tygodnik Krajoznawczy Ilustrowany „Ziemia". R. II nr 18/1911 r.) cytuje sprawozdanie ks. Łukasza Kościerzy – Załuskiego z misji odbytej na Kurpiach w 1690 r., który tak opisuje życie ludności zamieszkującej cześć Puszczy Zielonej odpowiadającej terytorialnie lasom obecnego Nadleśnictwa Myszyniec:
„Tam gdzie Księstwo mazowieckie graniczy z Prusami ewangelickimi margrabiego brandenburskiego znajdują się olbrzymie lasy. Ongi były tam kryjówki dzikich zwierząt. Teraz gdzieniegdzie znajdują się tam budy, bądź to rzemieślników, którzy nie wychodzą nigdy ze swych lasów (…). Ludzie są tutaj całkiem leśni. Mieszkają po 3-4 chałupki razem. W lasach tych jest 17 pieców, w których pędzą smołę, zakładów przygotowujących żelazo jest 10. Dziesięć osad wypala popiół. (…) Więcej niż 200 ludzi częścią siedzi na miejscu, częścią koczuje zajmując się bartnictwem, mnóstwo jest też myśliwych."

W okresie XVII-XIX wieku, wraz ze wzrostem ludności, powierzchnia pierwotnej Puszczy powoli malała. Stopniowo w urodzajniejszych miejscach las ustępował polom uprawnym, a nadrzeczne bagna zamieniano w łąki.

Wiek XIX przyniósł ogromne spustoszenia w drzewostanach Puszczy. Zaborcy rozpoczęli niekontrolowany wyrąb lasów trwający do końca I wojny światowej. W okresie międzywojennym nieznacznie tylko ograniczono pozyskanie tak mocno wówczas potrzebnego surowca. W czasie II wojny światowej wyręby w Puszczy ponownie się nasiliły. Okupanci plądrowani lasy i poprzez masowe wyręby pozyskiwali surowiec na potrzeby armii. Dopiero po wojnie rozpoczęto mozolne odbudowywanie drzewostanów. Utworzono również kilka leśnych rezerwatów przyrody chroniących najcenniejsze jej fragmenty.

Przez lata swojego istnienia administracja leśna przechodziła szereg zmian prawno organizacyjnych.

Jednym ze źródeł historycznych, z których wnioskuje się datę powstania Nadleśnictwa Myszyniec w jego pierwotnym kształcie jest Ukaz carski z dnia 15 grudnia 1886 r. o reformie ustroju najniższych organów państwowej administracji leśnej w Królestwie Polskim. Była to ostatnia reorganizacja w lasach rządowych do roku 1918, ingerująca w bezpośrednia administrację leśną. Pozwala to przypuszczać, że Leśnictwo Myszyniec powstało na początku roku 1887, choć historia administracji sięga jeszcze wcześniej. Z mapy topograficznej Królestwa Polskiego z roku 1839 dowiadujemy się bowiem, że już wówczas istniało Leśnictwo Zawodzie, z siedzibą usytuowaną w pobliżu miejsca tej współczesnej, tj. w Zawodziu.

„Skorowidz Leśny" na rok 1909 podaje, że w 1907 r. istniało Leśnictwo Myszyniec, którym kierował nadleśny Aleksander Stankiewicz, a które po odzyskaniu niepodległości, w 1918 roku przez Państwo Polskie, zostało utworzone jako Nadleśnictwo Myszyniec.

  W roku 1928, z części nadleśnictw: Myszyniec i Ostrołęka, utworzono Nadleśnictwo Podgórze. W 1959 roku, po powołaniu z dniem 1 stycznia  Rejonów Lasów Państwowych, Nadleśnictwo Myszyniec weszło w skład Rejonu Lasów Państwowych w Ostrołęce.

Nie na długo jednak, bo już w październiku  1959 roku rejony zostały zlikwidowane. Nadleśnictwo odzyskało samodzielność i podlegało bezpośrednio Zarządowi Lasów Państwowych w Siedlcach. W 1973 roku do Nadleśnictwa Myszyniec, na mocy Zarządzenia Naczelnego Dyrektora Lasów Państwowych, dołączono Nadleśnictwo Podgórze. Kolejna reorganizacja Lasów Państwowych, nastąpiła w 1975 roku, w wyniku czego Nadleśnictwo Myszyniec włączono do Okręgowego Zarządu Lasów Państwowych w Olsztynie, obecnie - Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych. W 1978 roku zasięg administracyjny powiększył się o część dawnego obrębu Lipniki wchodzącego w skład Nadleśnictwa Nowogród. Taki kształt Nadleśnictwo Myszyniec ma do chwili obecnej.

Wiek XIX przyniósł ogromne spustoszenia w drzewostanach Puszczy.

Nadleśnictwo obecnie zarządza lasami i gruntami państwowymi o powierzchni 17 876 ha, z czego 17 321 ha to lasy.

Przy ostatniej rewizji Planu urządzenia lasu istniejące obręby leśne Myszyniec, Podgórze i Lipniki połączono w jeden - Myszyniec.